ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง (Phra Pradaeng City Pillar Shrine) เป็นศาลหลักเมืองแห่งเดียวที่ประดิษฐานองค์พระพิฆเนศเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ที่เป็นศูนย์รวมจิตใจ ความศรัทธาของชาวพระประแดง และชาวปากน้ำ แต่ละวันจะมีผู้คนมากราบสักการะ ขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคล ความสำเร็จ สมปรารถนา และช่วยขจัดปัดเป่าความไม่ดีในชีวิต ศาลหลักเมืองตั้งอยู่ในบริเวณตลาดพระประแดง ใกล้ศาลพระเสื้อเมือง และป้อมแผลงไฟฟ้า การเดินทางสะดวก ทั้งทางรถยนต์ รถโดยสารประจำทาง และเรือข้ามฟาก

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง ตั้งอยู่ในตลาดพระประแดง หรือบนถนนนครเขื่อนขันธ์ บริเวณด้านหลังหลังที่ว่าการอำเภอ ตรงบริเวณศาลเจ้า รถต่างๆ ไม่สามารถเข้าถึงได้ หากนำรถมา แนะนำให้จอดไว้ในที่ว่าการอำเภอพระประแดง หรือสถานีตำรวจ แล้วค่อยเดินเข้าไป หากโดยสารรถเมล์ หรือ เรือข้ามฟาก ก็เดินทางมาได้สะดวก

ศาลหลักเมืองอันเก่าแก่แห่งนี้ สร้างขึ้นพร้อมเมืองพระประแดง เมื่อปี พ.ศ.2358 (กว่า 200 ปีมาแล้ว) ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 เป็นการตั้งศาลประจำเมือง โดยทำพิธีฝังอาถรรพ์เสาหลักเมือง ไว้เมื่อวันศุกร์  เดือน 7 แรม 10 ค่ำ ปีกุน (พ.ศ.2358) เสาหลักเมืองมีลักษณะเป็นเสาสี่เหลี่ยมจตุรัส ก่ออิฐถือปูน ทาด้วยสีแดง ต่อมาได้อัญเชิญองค์พิฆเนศมาประทับไว้ด้านบน จึงทำให้ปัจจุบันไม่เห็นส่วนที่เป็นเสาหลักเมืองแล้ว

อาคารศาลหลักเมืองที่นี่ค่อนข้างมีความพิเศษกว่าที่อื่น ตรงที่มีความผสมผสานทางวัฒนธรรมของหลายเชื้อชาติ เป็นการแสดงถึงความหลอมรวมของคนต่างเชื้อชาติในพื้นที่ ได้แก่ไทย จีน มอญ มุสลิม ภายในศาลมีการตกแต่งด้วยศิลปะของหลายชาติ นำมาประกอบกันไว้อย่างกลมกลืน โดยมีองค์เจ้าพ่อหลักเมืองเป็นพระพิฆเนศ องค์เทพตามความเชื่อของศาสนาฮินดู บุษบกที่ประทับองค์พระพิฆเนศเป็นบุษบกยอดแหลมในแบบไทยผสมรามัญ การประดับลวดลายฉลุเชิงชายคาแบบมอญ การแขวนโคมและแผ่นป้ายตามลักษณะของจีน​ เป็นต้น

สำหรับคนที่มาศาลหลักเมืองพระประแดงอาจจะรู้สึกแปลกใจว่า ซุ้มประตูทางเข้าที่อยู่บริเวณริมถนนนครเขื่อนขันธ์ มีลักษณะเป็นแบบจีน ทั้งๆ ที่ภายในศาลหลักเมือง มีเจ้าพ่อหลักเมืองเป็นพระพิฆเนศ ทั้งนี้เนื่องจากในยุคแรกๆ ของการสร้างเมือง ชาวจีนที่มาค้าขายอยู่ในบริเวณตลาดพระประแดง ได้มีแรงศรัทธาในการร่วมกันปรับปรุงบูรณะซุ้มทางเข้าเพื่อฉลองครบรอบ 200 ปี เมืองนครเขื่อนขันธ์ และเป็นการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 พระชนมายุครบ 88 พรรษา

เมื่อเดินเข้าไปถึงบริเวณอาคารศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ประตูทางเข้าศาลแต่ละทิศจะมีเทพเทวดาอารักษ์ประจำอยู่ ได้แก่ พระอินทร์ พระแม่ธรณีบีบมวยผม ท้าวเวสสุวรรณ และท้าววิรุฬปักษ์ คุ้มครองอยู่
 

พระพิฆเนศหลักเมือง

องค์พระพิฆเนศ ณ ศาลหลักเมืองพระประแดง ทำจากหินแกะสลัก ที่มีอายุเก่าแก่กว่า 100 ปี เป็นลักษณะพระพิฆเนศ อยู่ในท่านั่งขัดสมาธิ ประทับบนอาสนะแบบมีพนักด้านหลัง วางอยู่บนแท่นฐานหินรูปกลีบบัว องค์พระพิฆเนศมีขนาดไม่ใหญ่มาก เป็นองค์เรียบๆ ไม่มีลวดลายเครื่องทรง พระหัตถ์ขวาด้านหน้าถืองาหัก วางอยู่บนพระเพลา(ตัก)ขวา พระหัตถ์ซ้ายถือขนมโมทะกะ วางพระหัตถ์บนพระเพลาซ้าย พระหัตถ์อีกคู่แนบอยู่ข้างพระกรรณ(หู)ถืออาวุธ ฝั่งขวาถือตรีศูล และซ้ายถือบ่วงบาศ แต่เดิมนั้นองค์พระพิฆเนศประทับอยู่บันเสาหลักเมืองที่ยังมองเห็นเสาหลักเมืองได้ ภายหลังได้ปิดทับส่วนที่เป็นเสาสี่เหลี่ยมด้านล่างจนไม่สามารถเห็นได้แล้ว องค์พระพิฆเนศ ประทับอยู่ภายในบุษบก ที่มียอดลดหลั่นเป็นชั้น ประดับตกแต่งด้วยลวดลายแบบไทย

ภายในศาลหลักเมือง นอกจากองค์พระพิฆเนศแล้ว ยังมีเทวรูป และรูปเคารพอื่นๆ อีกมากมาย โดยผสมผสานหลักความเชื่อ ทั้งแบบไทย จีน และฮินดู องค์เทพตามหลักศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เช่น องค์พระพิฆเนศ (เทพแห่งความสำเร็จ) หนูมุสิกะ (บริวารของพระพิฆเนศ) พระแม่ลักษมีเทวี (เทวีแห่งความร่ำรวย ความงาม ความรัก) พระศิวะ (เทพผู้คอยขับไล่สิ่งชั่วร้าย และความทุกข์ทั้งหลาย) พระแม่อุมาเทวี พระพรหม (ผู้ประทานพรให้สมหวัง) ศิวลึงก์ องค์จตุคามรามเทพ นอกจากนี้ยังมีพระพุทธรูปตามหลักศาสนาพุทธ เช่น หลวงพ่อพุทธโสธรจำลอง พระสยามเทวาธิราช และพระพุทธรูปปางต่างๆ ส่วนองค์เทพในแบบจีนนั้น ได้แก่ เทพเจ้ากวนอู พระโพธิสัตว์กวนอิมปางพันมือ เจ้าพ่อเสือ เจ้าพ่อเห้งเจีย เป็นต้น

ยิ่งไปกว่านั้น ภายในศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ยังมีชิ้นส่วนของกระดูกกะโหลกจระเข้ ซึ่งเป็นเรื่องที่เล่าขานกันมาว่า ในช่วงเวลาที่ประกอบพิธีฝังศาลหลักเมืองพระประแดง ขณะนั้นได้มีครอบครัวจระเข้ 5 ตัว ว่ายทวนแม่น้ำเจ้าพระยาขึ้นมาตายบริเวณนี้ ชาวบ้านจึงเชื่อว่า จระเข้ทั้ง 5 ตัวนี้ ได้ยอมสละชีวิตเพื่อบูชาแก่ศาลหลักเมือง ชาวบ้านจึงได้นำหัวจระเข้ทั้ง 5 มาวางไว้ที่ศาลหลักเมืองนี้ด้วย

สำหรับผู้ที่มาอธิษฐานขอพร หรือต้องการถวายเครื่องบูชา** ต่อองค์พระพิฆเนศประจำหลักเมืองพระประแดง ทางศาลหลักเมือง มีเครื่องบูชาจำหน่าย จัดไว้เป็นชุด ซึ่งประกอบด้วยผลไม้จำพวกกล้วย อ้อย มะพร้าว ดอกดาวเรือง ธูปเทียน และแผ่นทองสำหรับปิดที่องค์พระพิฆเนศ

งานแห่เจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง

งานแห่เจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง นับเป็นหนึ่งในงานประเพณีประจำปีของชาวพระประแดง จัดขึ้นทุกวันที่ 2 มิถุนายน ซึ่งตรงกับวันสร้างเมืองนครเขื่อนขันธ์ ทางอำเภอพระประแดง จึงมีงานพิธี จัดงานแห่องค์เจ้าพ่อหลักเมือง มีจัดริ้วขบวนแห่พระพิฆเนศองค์จำลองไปรอบเมือง โดยมีพระสงฆ์ร่วมสวดแบบไทยในขบวน มีการตีกลอง และเชิดสิงโตแบบจีน งานแห่นึ้ มีนักเรียน ข้าราชการและประชาชนเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก ริ้วขบวนแห่จะเดินไปตามถนนศรีเขื่อนขันธ์ จากที่ว่าการอำเภอ ไปจนถึงสามแยกพระประแดง แล้ววนกลับมาที่เดิม

สถานที่น่าสนใจบริเวณใกล้เคียง

- ศาลพระเสื้อเมือง
- ป้อมแผลงไฟฟ้า
- วัดทรงธรรมวรวิหาร