ฟาร์มเห็ดช่างแดง เป็นฟาร์มที่อยู่ในคุ้งบางกะเจ้า นับเป็นหนึ่งในแหล่งเที่ยวชมภูมิปัญญาทางการเกษตรชุมชน ได้เห็นวิถีชีวิตการทำอาชีพเพาะเห็ด เหมาะสำหรับนักเรียน นักศึกษา ชาวต่างชาติ และผู้ที่สนใจเรียนรู้การทำก้อนเห็ด เพาะเห็ด และศึกษาเพื่อนำไปต่อยอดสร้างอาชีพได้ ทางไปฟาร์มเห็ดช่างแดงมีรถยนต์เข้าถึง หรือคนที่ปั่นจักรยานเที่ยวคุ้งบางกะเจ้าอยู่แล้ว จะแวะชมก็อยู่ไม่ไกลจากวัดบางน้ำผึ้งนอก
ฟาร์มเห็ดช่างแดง เข้าทางซอยเพชรหึงษ์ 26 (ซอยเดียวกันกับตลาดบางน้ำผึ้ง) ตรงผ่านวัดบางน้ำผึ้งในไปก่อน จะมีทางเลี้ยวซ้ายไปถนนบัวผึ้งพัฒนา (ทางไปวัดบางน้ำผึ้งนอก) จากนั้นตรงตามเส้นทางไปเรื่อยๆ ฟาร์มเห็ดจะอยู่ซ้ายมือทางโค้ง ก่อนถึงวัดบางน้ำผึ้งนอก
ฟาร์มเห็ดแห่งนี้ ริเริ่มโดยคุณสมศักดิ์ ชัยเขื่อนขันธ์ (ช่างแดง) อดีตช่างเคาะ พ่นสี ซ่อมรถซ่อมเรือ ต่อมาได้ผันตัวมาเพาะเห็ด ซึ่งเห็นว่าเป็นสิ่งที่น่าจะทำเองได้ไม่ยากนัก โดยเริ่มเพาะเห็ดจากเพียงไม่กี่ก้อน ด้วยความเพียรพยายาม และรักการเรียนรู้ ศึกษาเพิ่มเติม ใช้เวลากว่า 12 ปี จนกลายมาเป็นฟาร์มเห็ด เพาะทั้งเห็ดก้อน จำหน่ายเห็ดสดหน้าฟาร์ม รถเร่ ร้านส่ง รวมถึงนำไปขายตลาดบางน้ำผึ้งอยู่เสมอ
ภายในฟาร์มมีการให้ความรู้ด้วยการทำให้เห็นแบบครบวงจร ตั้งแต่การเก็บหัวเชื้อ การคลุกเชื้อ อัดก้อนเชื้อ สามารถเดินชมโรงเพาะ ที่มีเห็ดมากมายหลายชนิด บางชนิดอาจไม่ค่อยได้เห็นตามท้องตลาด เช่น เห็ดนางฟ้าภูฐาน นางฟ้าฮังการี่ เห็ดนางฟ้าสีทอง เห็ดนางฟ้าสีชมพู เป๋าฮื้อ เห็ดยานางิ เห็ดหลินจือ* นางนวลสีชมพู หูหนูดำ ตีนแรด(เห็ดตับเต่าขาว)** เห็ดหิมาลัย (มิลกี้) เห็ดขอนขาว ยามาบูชิตาเกะ(เห็ดหูลิง) เป็นต้น
* เห็ดหลินจือ มักจะมีราคาแพง เพราะว่าใน 1 ก้อนเชื้อ จะออกดอกได้เพียงครั้งเดียว จากนั้นต้องทิ้งก้อนเชื้อไป ส่วนเห็ดประเภทอื่น เมื่อออกดอกแล้ว ก้อนเชื้อนั้นจะออกดอกซ้ำได้อีกจนกว่าเชื้อจะหมด
** เห็ดตีนแรด และเห็ดหิมาลัย เมื่อเพาะในก้อนเชื้อเห็ดจนได้ที่แล้ว โดยทั่วไปมักจะนำไปปลูกในดินอีกที
ปัจจุบันนอกจากช่างแดงจะมีฟาร์มเห็ดของตัวเอง ยังช่วยเป็นที่ปรึกษา ให้คำแนะนำ ตอบคำถามต่างๆ แนะนำการทำโรงเรือนเพาะเห็ด เป็นวิทยากรในองค์กรต่างๆ อีกด้วย ภายในฟาร์มเพาะเห็ด จะได้เห็นขั้นตอนการทำเชื้อ การบรรจุถุงเพาะ และโรงเพาะเห็ด นอกจากนี้ยังเป็นร้านอาหารสำหรับคนรักสุขภาพ และผู้ที่ชอบทานเห็ด ทานอาหารเจ ซึ่งเป็นการนำเห็ดที่เพาะในฟาร์ม มาประกอบอาหารในหลากหลายเมนู เช่น เห็ดทอด ลาบเห็ด ยำเห็ด ไข่เจียวเห็ด ข้าวผัดแหนมเห็ด ต้มแซ่บเห็ด ขนมจีนน้ำยาเห็ด เห็ดผัดน้ำมันหอย นอกจากนี้ภายในฟาร์มยังมีจำหน่ายผลิตภัณฑ์เห็ดแปรรูปต่างๆ เช่น เห็ดหลินจือตากแห้ง เห็ดสามรส เห็ดชุบแป้งทอด แหนมเห็ด น้ำพริกเห็ด วุ้นเห็ด เห็ดเชื่อม เป็นต้น
มารู้จักการเพาะเห็ดกันสักนิด
เห็ดก้อน เห็ดถุง หรือก้อนเชื้อเห็ด คือการสร้างบ้านเล็กๆ ให้ดอกเห็ดได้เจริญเติบโต โดยจัดสภาพแวดล้อมที่เห็ดชอบไว้ให้ ก้อนเห็ดจะอยู่ในถุงพลาสติกที่สะอาด มีอาหาร แร่ธาตุ มีสิ่งยึดเกาะให้ และสภาพอากาศเหมาะสม เชื้อเห็ดจะบ่มตัวเองไว้จนเต็มถุง เมื่อเชื้อเต็มพื้นที่แล้ว หลังจากนั้นก็จะแทงดอกออกมาเรื่อยๆ เมื่อเก็บดอกไปแล้ว ก็ออกดอกวนไปอีก (ยกเว้นเห็ดหลินจือที่จะไม่ออกซ้ำ) การเลี้ยงเห็ดก้อนนี้ เป็นที่นิยมเพราะใช้พื้นที่น้อย ดูแลง่าย จะทำเพียงไม่กี่ก้อน เก็บกินในบ้าน หรือจะทำเป็นโรง เป็นฟาร์ม เพื่อเพาะขายเป็นอาชีพก็ได้
การเตรียมก้อนเห็ด
1) ทำส่วนผสมก้อนเห็ด จะนำวัตถุดิบการทำก้อนเชื้อทั้งหมดมาผสมกัน (ตามสูตรอัตราส่วนของแต่ละที่) คลุกเคล้าให้เข้ากัน
วัตถุดิบหลักๆ ได้แก่ ขี้เลื่อยจากยางพารา (หรือไม้เนื้ออ่อน แต่ไม้ยางพาราจะได้ผลดีกว่า) รำข้าว ปูนขาว ยิปซั่ม และดีเกลือ
2) กรอกส่วนผสมใส่ถุงพลาสติกใส (ถุงทนความร้อน) อัดให้แน่น ให้ได้น้ำหนักประมาณ 1 กิโลกรัม/ก้อน ตรงปากถุงใส่ห่วงคอขวด แล้วมัดปากให้แน่น
3) นำก้อนเห็ดไปนึ่งที่ 100 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 6 ชั่วโมง จากนั้นทิ้งไว้ให้เย็นเป็นเวลา 1 วัน
4) หยอดเชื้อเห็ด (เป็นเม็ดสปอร์เห็ดแต่ละชนิด) ลงไปทางคอขวดประมาณ 30 เม็ด แล้วอุดด้วยสำลี
5) นำก้อนเห็ดไปไว้ในโรงพักเห็ด (โรงบ่ม) ประมาณ 1 เดือน (ไม่ต้องรดน้ำ) ซึ่งเป็นขั้นตอนการเดินเชื้อ ให้เชื้อที่ใส่ไว้ในถุงได้แพร่กระจายไปจนเต็มถุง ระยะเดินเชื้ออยู่ที่ 30-40 วัน
6) พอก้อนเชื้อในถุงกลายเป็นสีขาวทั้งก้อน หมายถึงเป็นก้อนเชื้อที่เห็ดพร้อมจะออกดอกแล้ว ช่วงนี้ผู้ที่จำหน่ายเห็ดก้อน ก็สามารถนำก้อนนี้ไปขายให้กับคนที่ซื้อไปเพื่อเก็บดอกเห็ดได้แล้ว
7) เมื่อเห็ดก้อนพร้อมออกดอก (เปิดดอก) ควรเก็บไว้ในที่อุณภูมิไม่เกิน 32-33 องศาเซลเซียส ตอนนี้ควรรดน้ำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น พอดอกเห็ดออกมา จะเก็บได้ทุกๆ 7-10 วัน เห็ดหนึ่งก้อนจะเวียนออกได้อีกเรื่อยๆ ประมาณ 4-5 เดือน
ข้อแนะนำ
- ที่ฟาร์ม มีจักรยานให้เช่า และไกด์นำทางเที่ยวในคุ้งบางกะเจ้า (ติดต่อสอบถามล่วงหน้า)
- ที่ฟาร์ม มีส่วนของร้านอาหารที่นำผลิตภัณฑ์เห็ดภายในฟาร์มมาจัดไว้ในเมนูอาหาร
สถานที่น่าสนใจบริเวณใกล้เคียง
- ตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง (ซื้อของกินของฝาก ชิม ช้อป)
- วัดบางน้ำผึ้งใน (ชมพระมหามณฑปเจดีย์ศรีนครเขื่อนขันธ์)
- บ้านธูปสมุนไพร (ทำกิจกรรมทำธูป และผ้ามัดย้อม)
- สวนศรีนครเขื่อนขันธ์ (ปั่นจักรยานชมธรรมชาติ)
- พิพิธภัณฑ์ปลากัด (ศึกษาเรียนรู้เรื่องของปลากัด)
การเดินทาง
ห่างจากท่าเรือบางน้ำผึ้งนอก 650 เมตร
ห่างจากตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง / วัดบางน้ำผึ้งใน 1 กิโลเมตร
ห่างจากสวนศรีนครเขื่อนขันธ์ / พิพิธภัณฑ์ปลากัด 5 กิโลเมตร
เส้นทางรถยนต์
เส้นทาง ถนนสุขสวัสดิ์ -> เลี้ยวเข้าอำเภอพระประแดง -> ถนนเพชรหึงษ์ ซอย 26 -> ถนนบัวผึ้งพัฒนา (ซอยวัดบางน้ำผึ้งนอก)
1 | ใช้เส้นทางถนนสุขสวัสดิ์ มุ่งหน้าไปทางพระประแดง พอผ่านแยกสะพานภูมิพลไปไม่ไกลนัก จึงเลี้ยวซ้ายตรงสามแยกพระประแดง |
2 | เมื่อเลี้ยวซ้ายมาแล้ว (เป็นถนนนครเขื่อนขันธ์) ตรงตามถนนเส้นนี้ไปราว 1 กิโลเมตร ผ่านซุ้มประตูเมืองนครเขื่อนขันธ์ตลาดพระประแดง จากนั้นถนนจะบังคับเลี้ยวซ้าย |
3 | เมื่อเลี้ยวมาแล้วตรงไปเรื่อยๆ จะเป็นถนนเพชรหึงษ์ ข้ามสะพานข้ามคลองลัดโพธิ์เข้าสู่คุ้งบางกะเจ้า ตรงไปเรื่อยๆ ราว 4 กิโลเมตร พอเลย 7-11 (ซ้ายมือ) ไปไม่ไกลนัก ให้เลี้ยวขวาเข้าซอยเพชรหึงษ์ 26 |
4 | เลี้ยวเข้าซอยมาแล้ว จากนั้นตรงผ่านหน้าวัดบางน้ำผึ้งในไปสักระยะ จึงเลี้ยวซ้ายเข้าซอยบัวผึ้งพัฒนา (ทางไปวัดบางน้ำผึ้งนอก) |
5 | เมื่อเลี้ยวซ้ายมาแล้ว ตรงไปเรื่อยๆ (ราว 2 กิโลเมตร) ช่วงโค้งจะเห็นป้ายทางเข้าฟาร์มเห็ดช่างแดงทางซ้ายมือ เลี้ยวไปแล้วฟาร์มจะอยู่ทางซ้าย |
* หากใช้ทางด่วนเฉลิมมหานคร ตามป้ายบอกทางดาวคะนองมาเรื่อยๆ พอข้ามสะพานพระราม 9 (สะพานแขวน) ชิดซ้าย ออกถนนสุขสวัสดิ์ จากนั้นตรงไปอีกไม่ไกล จะเป็นแยกพระประแดง จึงเลี้ยวซ้ายเข้าอำเภอพระประแดง
** หากใช้วงแหวนอุตสาหกรรม สะพานภูมิพล (จากถนนปู่เจ้าสมิงพราย หรือ ถนนพระราม 3) ตามป้ายลงถนนสุขสวัสดิ์ จากนั้นตามป้ายพระประแดง พอเลี้ยวเข้าถนนสุขสวัสดิ์ไปไม่ไกล ก็เป็นแยกพระประแดงแล้ว เลี้ยวซ้ายเพื่อเข้าอำเภอพระประแดง
*** หากใช้ถนนกาญจนาภิเษก (จากทั้งฝั่งตะวันออก และตะวันตก) ออกถนนสุขสวัสดิ์ จากนั้นตามป้ายพระประแดง
รถโดยสารประจำทาง (ดูรายละเอียด เส้นทางรถประจำทาง)
รถเมล์
- หากขึ้นรถเมล์ที่เข้าไปยังท่าน้ำพระประแดง รถเมล์สายที่ผ่าน ได้แก่ สาย 6, 82, 506, 138 (สาย 138 คันที่เขียนว่าเข้าท่าน้ำพระประแดง) มาลงป้ายตลาดพระประแดง หรือสุดสายที่ท่าน้ำพระประแดง จากนั้นนั่งรถเล็ก(รถกระป๊อ) ฝั่งตรงข้ามที่ว่าการอำเภอ รถจะเข้าไปตลาดบางน้ำผึ้ง (ค่ารถ 10 บาท) หรือเดินไปขึ้นรถเมล์ท้องถิ่นสีฟ้า สายพระประแดง-บางกอบัว (คิวอยู่ตรงซอยข้างแว่นตาท็อปเจริญ)(ค่ารถ 8 บาท) ลงสุดสายวัดบางกอบัว แล้วต่อมอเตอร์ไซค์ไปอีกที
- หากขึ้นรถเมล์สาย 140 (ทางด่วน), 142 (ทางด่วน) พอลงจากทางด่วนแล้ว ให้ลงรถเมล์ป้ายแรก (เรียกว่าป้ายวัดสน) แล้วต่อรถเมล์สาย 82, 138 (ที่เขียนว่าเข้าท่าน้ำพระประแดง) ลงท่าน้ำพระประแดง จากนั้นขึ้นรถกระป๊อ หรือรถเมล์ท้องถิ่น
- หากขึ้นรถเมล์สาย 20, 35 ลงรถที่ป้ายวัดสน จากนั้นต่อรถเมล์สาย 82, 138 (ที่เข้าท่าน้ำพระประแดง) ลงท่าน้ำพระประแดง จากนั้นขึ้นรถกระป๊อ หรือรถเมล์ท้องถิ่น
เรือข้ามฟาก (ดูรายละเอียด เรือข้ามฟาก)
BTS บางนา + เรือข้ามฟาก (ท่าเรือวัดบางนานอก -> ท่าเรือวัดบางน้ำผึ้งนอก)
- นั่งรถไฟฟ้า BTS มาลงสถานีบางนา (ทางออก 2) จากนั้นเดินไปทางแยกบางนา เลี้ยวซ้ายเข้าถนนสรรพาวุธ จะมีคิวรถสองแถววิ่งในถนนสรรพาวุธ นั่งไปจนสุดทาง วัดบางนานอกอยู่ซ้ายมือ เดินเข้าไปในวัด ท่าเรือข้ามฟากอยู่ท่าน้ำในวัด
- นั่งเรือไปขึ้นที่ท่าวัดบางน้ำผึ้งนอก หากเช่าจักรยานจากท่าน้ำวัดบางน้ำผึ้งนอก ปั่น ออกทางซุ้มประตูวัดทางถนนหลักแล้วเลี้ยวซ้าย ทางเข้าฟาร์มเห็ด อยู่ขวามือช่วงทางโค้ง
MRT สถานีศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ + เรือข้ามฟาก (ท่าเรือวัดคลองเตยนอก -> ท่าเรือบางกะเจ้า)
- นั่งรถไฟใต้ดิน MRT ลงสถานีศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ (ทางออก 1) จากนั้นนั่งแท็กซี่ หรือมอเตอร์ไซค์รับจ้างไปวัดคลองเตยนอก ลงรถแล้วเดินเข้าไปยังท่าน้ำข้างวัด
- นั่งเรือไปขึ้นที่ท่าเรือบางกะเจ้า (ท่ากำนันขาว) จากนั้นต่อมอเตอร์ไซค์รับจ้าง หรือเช่าจักรยานปั่นไป
ข้อมูลการติดต่อ ฟาร์มเห็ดช่างแดง
เวลาเปิด ทุกวัน 7.00 - 17.30 น.
ที่อยู่ 8/6 หมู่ 12 ตำบลบางกอบัว อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ 10130
โทร. 084-317-7409, 089-068-8869
เว็บไซต์ http://daengteamblog.blogspot.com/
เฟสบุ๊ค https://www.facebook.com/Daengteam/