หมู่บ้านอีต่อง เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้วัฒนธรรมชุมชนพื้นบ้าน เป็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่อยู่ริมชายแดนไทย-พม่า ที่เงียบ สงบ ปลอดภัย ยังคงไว้ซึ่งความเป็นธรรมชาติ และวัฒนธรรมพื้นถิ่น ซึ่งเป็นเหมือนมนต์เสน่ห์ให้คนเมืองเข้ามาสัมผัสความเป็นธรรมชาติอันบริสุทธิ์แห่งนี้
หมู่บ้านอีต่อง มีมาราวๆ 60-70 ปีก่อน เกิดขึ้นพร้อมๆ กับช่วงที่เริ่มมีการขุดหาแร่กันในแถบนี้ ชื่อหมู่บ้านอีต่อง มาจากคำว่า "หมู่บ้านณัตเอ็งต่อง" ซึ่ง "ณัต" แปลว่า เทพเจ้า หรือเทวดา "เอ็ง" แปลว่า บ้าน "ต่อง" แปลว่าภูเขา รวมกันแล้วจึงแปลได้ว่าเป็นหมู่บ้านที่อยู่บนเขาเทวดา ต่อมาได้เรียกเพี้ยนเสียงกลายเป็น "หมู่บ้านอีต่อง" มาจนถึงทุกวันนี้
บริเวณหมู่บ้านเล็กๆ นี้มีบ่อน้ำอยู่กลางหมู่บ้าน มีน้ำอุปโภคบริโภคจากแหล่งน้ำธรรมชาติ มีตลาดสด และโรงเรียน อย่างละแห่ง ไม่มีร้านสะดวกซื้อ หรือสถานบันเทิงใดๆ โรงหนังเก่าที่เคยมีได้ถูกเปลี่ยนให้เป็นร้านขายของชำ ร้านค้า และร้านอาหารมีเพียงไม่กี่ร้าน เช่นร้านเจ๊ณี ครัวสุดแดน เป็นต้น บริเวณหมู่บ้านอีต่อง มีบริการที่พักสำหรับนักท่องเที่ยว ทั้งเป็นแบบรีสอร์ท และโฮมสเตย์ นอกจากนี้ยังมีจุดกางเต็นท์ในบริเวณลาน ฮ. ในหมู่บ้านด้วย
นอกจากวิถีชีวิตที่สงบ เรียบง่าย และเป็นมิตรของชาวบ้านอีต่อง สภาพอากาศเย็นสบายตลอดทั้งปี เป็นเหมือนเสน่ห์ดึงดูดใจนักท่องเที่ยว อีกหนึ่งไฮไลท์ของหมู่บ้านอีต่องคือ การได้มากินปูทะเล และกุ้งสด จากฝั่งทะเลอันดามัน ที่มาจากฝั่งพม่า เพราะหมู่บ้านอีต่องอยู่ห่างจากทะเลอันดามันเพียงชั่วโมงกว่าๆ หรือประมาณ 60 กิโลเมตร ปูทะเล และกุ้งที่นำมาขายบริเวณตลาดอีต่องจึงสด และมีราคาถูก ประมาณกิโลกรัมละ 200-220 บาท ถ้าปรุงสำเร็จก็ตกประมาณกิโลละ 250-270 บาท นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่จึงมาตามหาปูทะเลกินด้วย
ปัจจุบันหมู่บ้านอีต่อง เป็นที่อาศัยของหลายชนชาติ ทั้งชาวไทยเชื้อสายพม่า กะเหรี่ยง จึงมีความหลากหลายทางวัฒนธรรม แต่ก็มีพุทธศาสนาเป็นศูนย์รวมจิตใจเหมือนกัน บริเวณหมู่บ้านจึงมีวัดเหมืองปิล๊อก ที่เป็นสถานที่ที่ชาวบ้านทำกิจกรรมร่วมกันในวันสำคัญทางศาสนา สามารถเข้าไปสักการะเจดีย์พระบรมสารีริกธาตุที่อัญเชิญมาจากประเทศศรีลังกา ผ่านทางประเทศพม่า ตั้งแต่ยุคการทำเหมืองแร่
ข้อแนะนำ
- ในหมู่บ้านอีต่องมีเส้นทางเดินชมวิถีชีวิต มีป้ายบอกทางสำหรับเดินชมแต่ละจุดได้
- หากต้องการติดต่อมัคคุเทศก์ท้องถิ่น ติดต่อผู้ใหญ่ทินกร โทร. 034-546-661
ด้วยรถยนต์
จากตัวเมืองกาญจนบุรี - อำเภอทองผาภูมิ 146 กิโลเมตร
จากตัวอำเภอทองผาภูมิ - เหมืองปิล๊อก ประมาณ 70 กิโลเมตร
- เริ่มจากถนนสายหลักตัวเมืองกาญจนบุรี ถึงสี่แยกแก่งเสี้ยน เลี้ยวซ้ายไปอำเภอไทรโยค - ทองผาภูมิ(หมายเลข 323) เส้นทางจะต่อกับเส้น 3272 เข้าอำเภอทองผาภูมิ วิ่งผ่านตัวอำเภอ (ตัวอำเภออยู่ทางขวา) เลียบอ่างเก็บน้ำในเขื่อนไปอีกประมาณ 30 กิโลเมตร จะถึงสามแยกบ้านไร่-ปิล๊อก ให้เลี้ยวซ้ายไปทางปิล๊อก จากจุดนี้จะเป็นเส้นทางคดเคี้ยวขึ้นเขา ควรขับขี่ด้วยความระมัดระวัง
- วิ่งเลยอุทยานแห่งชาติทองผาภูมิมาประมาณ 13 กิโลเมตร เลยทางเข้าน้ำตกจ๊อกกระดิ่ง เหมืองสมศักดิ์ เนินช้างศึก เส้นทางนี้จะไปสุดทางที่หมู่บ้านอีต่อง (เหมืองปิล๊อกเก่าอยู่ฝั่งตรงข้ามตลาดอีต่อง) เมื่อเลยจากอุทยานฯ เส้นทางบางช่วงมีผิวถนนชำรุด เป็นช่วงลงเขา และมีโค้งหักศอกหลายจุด แม้บางจุดจะมีกระจกโค้ง แต่เพื่อความปลอดภัยควรใช้ความระมัดระวังในการขับขี่ เช่นใช้เกียร์ต่ำ ไม่ขับรถเร็ว ไม่แซงทางโค้ง เป็นต้น