อนุสาวรีย์สุนทรภู่ จังหวัดระยอง

อนุสาวรีย์สุนทรภู่ เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงให้ความรู้ด้านศิลปะ วัฒนธรรม ถือเป็นสัญลักษณ์ของอำเภอแกลง และจังหวัดระยอง ที่สร้างขึ้นเพื่อระลึกถึงท่านสุนทรโวหาร (ภู่) กวีเอกของไทย ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น และเป็นสถานที่จัดกิจกรรมรำลึก และส่งเสริมศิลปะการประพันธ์

อนุสาวรีย์สุนทรภู่ อยู่ในตำบลกร่ำ อำเภอแกลง ก่อนถึงแหลมแม่พิมพ์ประมาณ 5 กิโลเมตร มีเนื้อที่ 8.5 ไร่ สถานที่นี้เดิมเป็นวัดร้าง(วัดป่ากร่ำ) จากนั้นมาเริ่มสร้างอนุสาวรีย์ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม เพื่อเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2498 งานก่อสร้างได้ยืดเยื้อมาจนสมัย นายวิทยา เกษรเสาวภาค เป็นผู้ว่าราชการจังหวัด ในปี พ.ศ. 2511 ได้มีการรวบรวมเงินบริจาค เพื่อสานต่อจนเสร็จลุล่วง และมีพิธีเปิดให้เข้าชมอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 และเมื่อปี พ.ศ. 2529 ซึ่งเป็นวาระครบรอบ 200 ปี ของสุนทรภู่ องค์การยูเนสโก้ได้เห็นผลงานอันโดดเด่นของกวีเอกสุนทรภู่ ที่เสมือนเป็นเชกสเปียร์ประเทศไทย จึงประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ในสาขาวรรณกรรม ทุกวันที่ 26 มิถุนายนของทุกปี จึงถือเป็น "วันสุนทรภู่" ซึ่งตรงกับวันเกิดของท่าน มีการทำพิธีบวงสรวง สักการะท่านสุนทรภู่ มีการแสดงละครจากวรรณกรรมของท่าน ประกวดแต่งกลอน ประกวดคำขวัญ เพื่อเป็นการส่งเสริมและสืบสานวัฒนธรรมด้านกวีนิพนธ์ไทย

บริเวณอนุสาวรีย์สุนทรภู่ จะเห็นเป็นพื้นที่โล่ง ไม่มีรั้วกั้น พื้นที่ภายในและโดยรอบ มีการตัดแต่งไม้ประดับไว้อย่างสวยงาม ด้านหน้าทางเข้า มีบ้านไม้ทรงไทยหลังเล็ก เป็นเรือนจำลอง กุฏิบิดาสุนทรภู่ ทางขวามีรูปปั้นตัวละครจากบางตอนจากเรื่องพระอภัยมณี เช่น นางผีเสื้อสมุทรกำลังอุ้มพระอภัยมณี สินสมุทร และชีเปลือย ด้านข้างมีร้านขายของที่ระลึก ของฝาก เมื่อเดินเข้าไปด้านในจะมีเนินดิน ที่มีรูปปั้นหล่อของท่านสุนทรภู่อยู่ตรงกลาง ในท่านั่ง ในมือท่านมีดินสอและสมุดข่อย เสมือนกับว่าท่านกำลังแต่งโคลงกลอน ถัดมาทางด้านล่าง มีรูปปั้นตัวละครตัวสำคัญๆ จากวรรณคดีชิ้นเอกของท่าน มีรูปปั้นพระอภัยมณี อยู่ในท่านั่งยกขาด้านนึงไขว้ ในมือถือปี่ทำท่าเป่า ซึ่งถือเป็นศาสตร์คู่กายของพระอภัย ด้านล่างลงไปอีก เป็นบ่อน้ำ มีรูปปั้นนางเงือก และนางยักษ์ผีเสื้อสมุทร หันหน้าไปยังพระอภัย

อนุสาวรีย์สุนทรภู่ถือเป็นอนุสาวรีย์กวีแห่งแรกของประเทศไทย และเหมือนเป็นสัญลักษณ์ของอำเภอแกลง เนื่องมาจากตามประวัติของสุนทรภู่กล่าวถึงบิดาที่มีภูมิลำเนาอยู่ที่ ตำบลกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง และได้ปรากฏอยู่ในบทกวีนิพนธ์ในนิราศเรื่องแรกที่แต่งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2349 คือเรื่อง "นิราศเมืองแกลง" ที่พรรณาถึงการเดินทางจากเมืองกรุงไปยังเมืองแกลง ที่ต้องใช้เวลาในการเดินทางนานนับเดือน ต้องผจญความยากลำบาก และอันตรายในการเดินทาง ในเวลานั้นท่านต้องล่องเรือลัดเลาะแม่น้ำเจ้าพระยา ไปออกแม่น้ำบางปะกง ออกสู่ทะเล แล้วไปขึ้นฝั่งบริเวณหาดบางแสน เพื่อเดินเท้าต่อไปจนถึงเมืองระยอง ซึ่งบทประพันธ์นี้ถือเป็นบันทึกทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ เพราะทำให้เห็นถึงวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ในอดีต นอกจากนี้สุนทรภู่ยังมีความผูกพันกับพื้นที่ในเขตจังหวัดระยอง และเชื่อกันว่าท่านได้แรงบันดาลใจในการเขียนเรื่องพระอภัยมณี จินตนาการเกาะแก้วพิศดารขึ้น จากเกาะเสม็ดนั่นเอง

คนที่ต้องการเข้ามาสักการะครูกวีสุนทรภู่ สามารถซื้อดอกไม้ธูปเทียนบูชาได้ในบริเวณข้างอนุสาวรีย์

“ถึงหย่อมย่านบ้านกร่ำพอค่ำพลบ ประสบพบเผ่าพงศ์พวกวงศา
ขึ้นกุฏิที่สถิตท่านบิดา กลืนน้ำตาก็ไม่ฟังเฝ้าพรั่งพราย”
จากนิราศเมืองแกลง พ.ศ.2350